پرورش گله مولد
تشکیل گله مولد بلدرچین شروع چرخه پرورش این پرنده می باشد. برای تشکیل گله مولد سالم و مناسب باید به یکی از روش های زیر اقدام شود.
- خرید تخم های نطفه دار و جوجه کشی آن ها در واحد پرورشی، پرورش جوجه های تولید شده و تشکیل گله مولد با استفاده از این جوجه ها.
- خرید جوجه های مادر یک روزه از واحدهای پرورشی دیگر.
- خرید نیمچه های آماده تخم گذاری از واحدهای پرورشی دیگر.
اگر کیفیت گله مادر مناسب نباشد، جوجه های حاصل از آن مطلوب نخواهد بود. لذا باید در موقع انتخاب گله مادر (از طریق انتخاب در بین جوجه های موجود در گله و یا از طریق خرید از افراد دیگر) نهایت دقت صورت گیرد. رعایت نکاتی به شرح زیر در انتخاب گله مادر تاثیر دارد.
- گله تخم گذار از افرادی خریداری شود که از نظر کیفیت کار مشهور و موفق باشند
- قبل از اقدام به پرورش، از گله های مختلف مادر بازدید کرده و جنبه های مختلف پرورش (شامل پرندگان، وسایل و امکانات، نحوه ثبت رکوردها و غیره) توجه شود.
- باید حداکثر سعی را نمود تا بیماری های مسری از گله های دیگر منتقل نشود.
همچنین نکات زیر در هنگام خرید پرندگان یا تخم قابل جوجه کشی باید رعایت شود:
- پرندگان از نظر شکل ظاهری (شامل اندازه و رنگ) بررسی شوند تا با مشخصات نژاد مورد نظر تطابق داشته باشند.
- از نظر ناهنجاری های پا، چشم، چگونگی رنگ بدن و غیره بررسی نمود.
- در مورد درصد تلفات و نوع بیماری های ثبت شده در گله مورد نظر بررسی شود.
- در صورت خرید تخم برای جوجه کشی، باید تاکید بیشتر روی اندازه و شکل تخم باشد. جوجه های حاصل ازتخم های سنگین تر، بزرگ تر هستند ( و بالعکس). با این وجود یک تخم بسیار بزرگ یا کوچک به ندرت تبدیل به جوجه می شود.
- در صورت خرید جوجه به عنوان گله مادر باید در مورد سلامت و چابکی آن ها دقت شود.
بعد از تشکیل گله مولد اولیه و آغاز پرورش، بهتر آن است که برای جایگزینی گله مولد از جوجه های تولیدی خود واحد استفاده شود. در این صورت باید جوجه هایی که دارای بهترین رشد و ماندگاری هستند انتخاب شوند. البته استفاده از یک مشاور اصلاح نژاد برای جلوگیری از مشکلات مربوط به هم خونی و همچنین عملکرد بهتر گله ضروری است. درمنابع پیشنهاد شده است تا جوجه های مرحله اول جوجه کشی در هر فصل به عنوان مولد های آینده برای تولید تخم، نگهداری شوند. زیرا این جوجه ها قوی تر و چابک تر بوده و دارای تولید تخم و مقاومت بیشتر نسبت به بیماری ها هستندو روند کاهش تولید تخم در طول دوره تخم گذاری کمتر است.
تعداد جوجه ای که به عنوان مولد نگهداری و یا خریداری می شوند باید بیش از میزان نیاز باشد، چون به هر حال درصدی تلفات در گله وجود دارد و از طرف دیگر، در صورت بیشتر بودن تعداد جوجه می توان میزان مورد نیاز را از بین گله موجود انتخاب کرد و در نتیجه گله بهتری تشکیل داد. همچنین تعدادی پرنده نر و ماده برای تعویض با پرندگان نابارور در گله مولد ضروری است. گله مواد را نباید بیش از یک دوره تخم گذاری (حدود 7-6 ماه) نگهداری نمود، زیرا به تدریج تولید تخم، باروری و جوجه درآوری آن کاهش می یابد. از طرف دیگر، جوجه های تولید شده از این گله ضعیف تر و ماندگاری و مقاومت آن ها نسبت به بیماری ها کمتر است.
برای پیشگیری از مشکلات مربوط به کم خونی بهتر است تا حداقل هر 3-2 سال مولدهای جدید (اصطلاحا خون جدید) وارد گله شود. برای این کار می توان نرهای گله را با نرهای گله دیگر مبادله کرد. همچنین می توان تخم های بارور جدید را از سویه غیر هم خون تهیه و جوجه های تولیدی را جایگزین کرد. باید توجه شود از هرکدام از این روش ها که استفاده می شود، پرندگان ورودی و جایگزین باید به مدت سه هفته قرنطینه شوند و بعد وارد گله شوند تا بدین طریق از سلامت آن ها اطمینان حاصل شود. نکته مهم در انجام جایگزینی، غیر خویشاوند و غیر هم خون بودن گله یا تخم خریداری شده با گله موجود می باشد.
همچنین باید خون گله مادر در ابتدای هر فصل تولید آزمایش شود تا گله از لحاظ بیماری تیفوئید ارزیابی شود. اگر این آزمایش در دوره تخمگذاری صورت گیرد، به گله استرس وارد شده و بر تولید تخم اثر می گذارد.
مدیریت گله مولد
اثر مدیریت خوب در مقایسه با مدیریت ضعیف در میزان سود زیاد است، زیرا نحوه مدیریت و سود آور بودن فعالیت تولیدی با یکدیگر در ارتباط می باشند. حدود 80 درصد از مشکلات مربوط به بیماری ها ناشی از عدم شناخت علائم بیماری است که می توان با توجه بیشتر به مسایل مدیریتی و بهداشتی (حتی در امور بسیار جزئی) از آن ها جلوگیری نمود. مسلم است که پیشگیری از بیماری بسیار آسان تر و ارزان تر از درمان آن می باشد. حتی در مواردی داروی موثر و خاص برای درمان یک بیماری وجود ندارد و در مواردی که دارو وجود دارد، ضمانتی در موثر بودن آن نیست. بنابراین مدیریت خوب و برنامه ریزی شده به عنوان ابزاری موثر در افزایش عملکرد نقش دارد. باید به خاطر داشت که بلدرچین یک موجود زنده است که انسان آن را برای منافع خود از محیط اصلی زندگی آن که همان حیات وحش است، دور کرده و در تسخیر خود قرار داده است. پس در این شرایط پرنده هم نظیر سایر طیور اهلی و صنعتی وابسته به پرورش دهنده می باشد و روش و مدیریت آن تعیین کننده میزان موفقیت شخص می باشد. زمانی که یک پرورش دهنده این واقعیت را احساس نماید، در واقع تصویری صحیح از روش پرورش بلدرچین کسب می نماید.
هر پرورش دهنده ای روش خاص خود را در امر میدیریت گله مادر دارد. با این وجود نکات زیر می تواند برای پیشبرد اهداف پرورش دهنده مفید باشد:
- مولدها در قفس هایی با ظرفیت بیش از 20 قطعه و حداکثر تا 100 قطعه نگهداری شوند. این امر علاوه بر اینکه با خلق و خوی بلدرچین در طبیعت سازگار می باشد، باعث گرم نگه داشتن آن ها نیز می شود. همچنین باید از ایجاد کوران در سالن پرورش به شدت جلوگیری شود.
- برای جلوگیری از تماس مستقیم پرنده با کود بستر و عوامل بیماریزا، از توری های با سوراخ های مناسب برای کف سقف های پرورشی استفاده شود.
- آزمایش خون برای بیماری تیفوئید (اسهال سفید) قبل از شروع تخم گذاری انجام شود.
- نرها و ماده ها قبل از آغاز دوره تخم گذاری با یکدیگر مخلوط شوند. نسبت یک نر با سه ماده بهترین نتیجه را در نطفه داری تخم ها دارد.
- ارتفاع قفس نباید آنقدر زیاد باشد که پرندگان امکان پریدن به بالا را داشته باشند، چون در این صورت تخم های تولیدی که هنوز به خارج قفس سرازیر نشده اند در اثر این عمل و افتادن پرنده روی آن شکسته می شود.
نور
نور و روشنایی از نظر زیست و ادامه حیات طیور ضرورت دارد. به طور کلی امروزه در تمام مراکز پرورش طیور، نور به عنوان وسیله ای محرک جهت انجام موارد ذیل به کار می رود:
- تحریک به تخم گذاری
- تحریک رشد
- ممانعت و یا تحریک به بلوغ جنسی
- کوچک و بزرگ شدن تخم ها
در طبیعت بلدرچین ژاپنی پرنده ای با دوره تولید مثل طولانی است و این دوره منحصر به فصول بهار و تابستان می باشد. این حیوان به شدت نسبت به افزایش طول مدت روز عکس العمل نشان می دهد. در جنس ماده افزایش ساعات روشنایی باعث تسریع در بلوغ جنسی می شود. همبستگی سن بلوغ جنسی با وزن بدن مثبت بوده و با افزایش سن بلوغ جنسی طول دوره رشد پرنده نیز زیاد شده و وزن بدن افزایش می یابد. در گله های گوشتی برای تاخیر در سن بلوغ جنسی و در نتیجه افزایش وزن، طول مدت نوردهی را کاهش می دهند. برای تولید تخم مناسب باید 16-14 ساعت نوردهی با شدت حداقل 5 لوکس تامین می شود. اگر طول مدت نوردهی کاهش یابد، میزان تولید تخم و آمیزش کاهش یافته و یا حتی متوقف می شود. اثر طول دوره روشنایی در بروز بلوغ جنسی در جنس نر حتی زمانی که پرنده ماده در کنار پرنده نر برای تحریک وجود ندارد، به اثبات رسیده است. بلوغ جنسی در پرنده نر در حالت تامین 12 ساعت روشنایی و پرورش کنار ماده سریع تر می باشد.
مدیریت شدت و مدت نور
در 3 روز اول زندگی جوجه ها سعی می شود از نور 24 ساعته با شدت حداقل 20 لوکس استفاده شود. برای این کار باید در هر متر مربع 4 وات و یا یک لامپ 60 وات در 15 متر مربع به کار برد. بعد از 3 روز مدت روشنایی را به 23 ساعت کاهش می دهیم.